Smeerwortel

(Symphytum officinale): veelzijdige tuintopper!
Hoogte: 30-100 cm
Diameter: 40-50 cm
Standplaats: zon/lichte schaduw
Bodem: voedselrijke grond
 
De eerste nieuwe plantensoort die we in menig tuin aanplanten is de smeerwortel, de gewone variant. Dat is niet voor niks, want de smeerwortel heeft belangrijke ondersteunende functies in de tuin.
 
Waarom willen we smeerwortel in de tuin?
De smeerwortel bloeit lang, ongeveer van mei tot augustus, met witte, roze of paarse bloemen. Op de bloemen van de smeerwortel komen veel bijen af. Die bijen zijn weer belangrijk voor het bestuiven van de andere planten in de tuin. Zonder bestuiving geen groenten en fruit, dus hoe meer bijen de tuin willen bezoeken, hoe beter.
Smeerwortel heeft een dikke penwortel die diep de grond in gaat, en een groot netwerk van zijwortels. Zo ‘pompt’ smeerwortel voedingsstoffen die diep in de grond zitten naar boven en vormt daar grote bladeren mee. Die bladeren kan je plukken en weer als mulch (HYPERLINK) gebruiken bij andere planten. De bladeren verteren waardoor de voedingsstoffen boven in de grond terechtkomen. Daar zijn ze dan beschikbaar zijn voor planten die niet zulke diepe wortels hebben als de smeerwortel. Smeerwortel is vooral een goede bron van kalium, een van de belangrijkste plantbouwstoffen.
Omdat smeerwortel veel verschillende voedingsstoffen van diep en ver in de grond verzameld, wordt deze plant ook wel een ‘dynamische accumulator’ genoemd.
Smeerwortelbladeren zijn eetbaar. Smeerwortel bevat veel vitaminen (A, C, E en B1, B2, B3, B5, B6 en zelfs het in planten erg zeldzame B12), mineralen en eiwitten. De bladeren kan je toevoegen aan bijvoorbeeld soep, pesto en kruidenboter. Er wordt geadviseerd de plant met mate te eten omdat de plant ook pyrrolizidine alkaloiden bevat die de potentie hebben om leverschade te veroorzaken. Gelukkig is er geen geval bekend van een onomstotelijk gedocumenteerde vergiftiging door inname van smeerwortel, maar het zekere voor het onzekere nemen kan geen kwaad.
Smeerwortel wordt en werd veel gebruikt als kruidenmedicijn bij kneuzingen, blauwe plekken, peesonstekingen en zelfs botbreuken. De stof allantoine in smeerwortel ondersteunt het herstel van beschadigd celweefsel.